Idealny opiekun medyczny

Jednym z ważniejszych wskaźników rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa, jest poziom opieki nad ludźmi niepełnosprawnymi. Wydatki socjalne to jedno z głównych obowiązków państwa wobec obywateli. O ogólnym dobrobycie decyduje , jak wiele sił i środków poświęca ono na rozwój i usprawnianie pomocy ludziom chorym i poszkodowanym przez los. Taka sytuacja powoduje wzrost zapotrzebowania na różne formy opieki medycznej. Dlatego też ostatnio gwałtownie obserwujemy wzrost zainteresowania zawodem opiekuna socjalnego czy też medycznego jako pomocy w wykonywaniu codziennych czynności przy chorym. Opiekun medyczny nie jest już tak, jak jeszcze kilka lat temu zawodem niechcianym i niepożądanym . Stał się wręcz nieodzowny, gdyż osoby zajmujące się niepełnosprawnymi mają coraz więcej obowiązków zawodowych, przy czym, coraz mniej czasu mogą one poświęcić na zajmowanie się chorym w domu.

Istnieją dwa rodzaje opiekunów mających bardzo podobne obowiazki . Pierwszym z nich jest osoba wyznaczana przez instytucje takie jak Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie oraz różnego tego typu fundacje wspierające rozwój osób z dysfunkcjami. Jest to usługa dostępna w każdej miejscowości w Polsce, lecz niestety nie zaspokaja ona wszelkich potrzeb wynikających z sytuacji osób niepełnosprawnych i ich najbliższych. Drugą (coraz bardziej znaczącą formą) tego typu wsparcia jest sytuacja w której zatrudnia się opiekunów medycznych odpłatnie. Zarówno opiekun płatny, jak i socjalny musi charakteryzować się licznymi cechami sprawiającymi, iż łatwo i skutecznie będzie wspomagał rozwój niepełnosprawnego pacjenta. Nie każdy może zawodowo zajmować się opieka, choć z definicji swej nie wymaga to żadnych specjalnych predyspozycji czy wykształcenia.

Osoba decydująca się na rolę opiekuna społecznego czy też medycznego musi być przygotowana na liczne utrudnienia związane z wykonywaniem tego zawodu. To co najważniejsze tak naprawdę jest banalne. Trzeba lubić przebywać z drugim człowiekiem. Często podstawowym błędem opiekunów jest zbytnie bagatelizowanie tego, że podopieczny to w pełni wartościowa jednostka ludzka. Traktują go jak obiekt. W kontakcie z chorobą zapomina się, że człowiek zdany na pomoc ma marzenie, lęki i własne poglądy. Może być także przewrażliwiony gdyż każda choroba ciągnie za sobą pytanie „dlaczego spotkało to właśnie mnie?” Bagatelizowanie tego zjawiska może skutkować zbytnim uprzedmiotowieniem jednostki, którą należy wspomóc. Praca z chorym to nie przyjmowanie klienta w urzędzie. Sam kontakt opiekuna z pacjentem jest wyjątkowy i musi przynosić korzyści dla obu stron. Należy uczyć się i nauczać jednocześnie, gdyż każdy jest wyjątkową historią, którą zawsze warto poznać

Empatia jest pierwszym z wielu cech, jaką należy wzmacniać starając się o posadę opiekuna s/m. Słuchanie to najważniejsza składowa empatii. Jeżeli ktoś potrafi słuchać i rozumieć potrzeby innych ludzi, wtedy praca w tym zawodzie nie sprawi mu trudności. Tak naprawdę słuchanie to najważniejsza część pracy opiekuna społecznego. Dzięki niemu można wyznaczyć zakres w jakim należy pomagać danej osobie oraz taki, do którego nie należy się wtrącać. To co powiedziałem przed chwilką o uprzedmiotowianiu drugiego człowieka jesz szczególnie ważne w wyznaczaniu granic obowiązków zawodowych opiekuna. Słuchanie o potrzebach stanowi podstawowy element pracy. Nie każdą prośbę da się spełnić, tak samo ważne jest jednak jej wysłuchanie.

W pierwszych dniach wykonywania tego zawodu często najważniejsze jest przełamanie strachu przed ludźmi chorymi, samą chorobą i niepełnosprawności. Trzeba zaznaczyć, że każdy (bezwzględnie każdy) boi się chorób. Nie ma ludzi zupełnie obojętnych na cierpienie i śmierć. Nawet lekarze z długoletnim doświadczeniem wobec niektórych schorzeń czują strach i respekt. Jest to naturalne, że nie chcemy i nie możemy zbliżać się do kogoś z wyraźną dysfunkcją. Takie zachowanie umożliwia przeczesanie społeczeństwu. W okresie, gdy panowała dżuma, zbliżanie się do chorych groziło śmiercią. Podobnie było w czasie panowania wielu innych chorób zakaźnych. Ten kto ich unikał miał szansę przeżyć  dłużej.

W tym i innych aspektach pracy z chorymi pomaga cierpliwość. Idealny opiekun to osoba nieskończenie cierpliwa. Jak zapewne wiedzą osoby mające styczność z ludźmi starszymi i niesprawnymi, cierpliwość jest pewnego rodzaju niezbędnym narzędziem do wykonywania wszelkich czynności związanych z ułatwieniem ich codziennych egzystencji. Nie jest tak, że osoba, którą przyszło komuś opiekować się będzie mu za to wdzięczna. Nie jest też tak, że podopieczny będzie wykonywał polecenia zgodnie z zaleceniami lekarza, terapeuty czy innych osób mających wpływ na jego życie. Bardzo często osoba niepełnosprawna stawia opór przed jakimikolwiek czynnościami związanymi z nią samą i jej otoczeniem. Opiekun społeczny musi radzić sobie z sytuacją gdy podopieczny po  raz dziesiąty nie chce przyjąć danego czy np. wykonać podstawowych czynności związanych z jego zdrowiem czy higieną.

Niektórzy opiekunowie zapominają, iż nie są pielęgniarkami ani psychologami. Starają się poznać tajniki podstawowych zabiegów medycznych oraz przynajmniej podstawy zachowań ludzkich oparte na wiedzy psychologicznej. Nie jest to właściwe. Każdy z zawodów powinien mieć swoje miejsce w drodze do usprawniania i ułatwiania życia pacjenta. Opiekun nie powinien i w żadnym wypadku nie może zastępować roli rodzica, psychologa, czy pielęgniarza. Najważniejszym zajęciem opiekuna jest wspomaganie, nie zaś kreowanie terapii. Dobry opiekun to ten, który słucha, a nie ten, który wypowiada własną opinię.

W kontaktach z ludźmi chorymi nieodłączne są gwałtowne emocje. Każdy związany z tą sferą usług wie, że w obliczu tragedii osoby, którą przyszło się komuś opiekować, ciężko jest powstrzymać w sobie uczucia takie jak : gniew, załamanie nerwowe, litość . To właśnie ta ostatnia emocja sprawia najwięcej kłopotu w codziennych relacjach opiekuna z pacjentem. Chcąc opiekować się ludźmi, powinno się całkowicie wyłączyć odruch litości . Tak naprawdę nie jest to nic dobrego i całkowicie wyłącza profesjonalne podejście do wykonywanych obowiązków. Bardzo często opiekunowie zapominają, iż osoba, którą przyszło się im zajmować nie zaś obiektem godnym pożałowania. Dając coś komuś w ramach litości, odbieramy część poczucia godności, które stanowi istotę człowieczeństwa.Wobec zaistniałej sytuacji choroby, opiekun nie może i nie powinien okazywać swojego załamania. Płacząc bądź użalając się nad pacjentem sprawiamy, iż czuje się on znacznie gorzej i bardziej negatywnie ocenia swój rzeczywisty stan zdrowia .

W obliczu chorego pacjenta wyznaczenie granic sfery pomocy, jaka musi być mu udzielona przez opiekuna jest wyznacznikiem tego, jak dobrze spełnia się swoje obowiązki. W kontaktach między ludźmi zawsze istnieje sfera publiczna i sfera prywatna. Na przykład młody człowiek, który musi codziennie uczęszczać do szkoły, czasem lubi zamknąć się sam w pokoju i przez dłuższy czas słuchać głośno muzyki czy oglądać wybrane treści w Internecie. Tak samo chory, nie ważne w jakim jest stanie posiada sferę publiczną, do której każdy ma dostęp w dowolnym momencie, oraz sferę prywatną, która jest zamknięta tylko i wyłącznie dla niego. Jednym z najczęściej popełnianych błędów przez wszelkiego rodzaju opiekunów jest pozbawienie podopiecznego sfery prywatnej. Trzeba podkreślić z całą mocą, iż nawet najbardziej chory człowiek ma miejsca bądź chwile, gdzie nie potrzebuje pomocy i interwencji z zewnątrz. Zostawienie prywatności danej osoby bez ingerencji jest ogromną sztuką, która musi opanować każdy opiekun społeczny bądź.

Podsumowując rola opiekuna społecznego sprowadza się do asystowania i wspomagania terapii wyznaczonej przez lekarzy czy rodzinę. Nie może on z własnej inicjatywy wdrażać własnych metod działania nie konsultując tego z lekarzem. Najważniejszą cechą opiekuna społecznego jest cierpliwość przebywania z ludźmi chorymi i niepełnosprawnymi. Jest to bardzo trudne, gdyż w obliczu choroby większość z nas przeżywa silne stany emocjonalne, które uniemożliwiają właściwą ocenę sytuacji. Tak naprawdę jednak najważniejszą cechą opiekuna jest umiejętność okazywania szacunku drugiemu człowiekowi i nie pozbawianie go własnych cech osobowości oraz nie odbieranie mu możliwości, które posiada.